SKOLYOZ

Spinal kolon ya da omurga vücudu ayakta tutan 26 kemik ve 33 vertebra yani omurdan oluşan bir yapıdır. Bu yapıda çeşitli nedenlerle meydana gelen şekil bozuklukları, omurganın sağ ya da sol yana doğru eğrilmesi skolyoz olarak tanımlanır.

Skolyoz ölçümü nasıl yapılır? Omurgadaki eğrilik nasıl ölçülür?

Bir kişiye yandan bakıldığında duruşunda hafif bir eğrilik gözlenebilir. Ancak omurgaya arkadan ve önden bakıldığında düz olması gereklidir. Nüfusun belirli bir kısmında 10 dereceye kadar omurgada eğrilik olabilir ve bunun sağlık üzerinden olumsuz, ciddi bir etkisi bulunmamaktadır. Spinal asimetri olarak da adlandırılan bu tabloda omurgadaki eğrilik derecesi arttıkça hem fiziksel görünüm hem de sağlık açısından risk oluşmaya başlayacaktır. Net bir tanı ve tedavi planı oluşturulabilmesi için öncelikle hastadan röntgen çektirmesi istenir. 10 derece üzerinde saptanan tüm eğrilikler skolyoz tanısı alacaktır.

Skolyoz tanısı ne zaman konulur?

Omurgadaki eğrilikler 10-40 derece arasında ise bu süreç sıklıkla egzersiz ve korse ile kontrol altına alınmaya ve eğrilik derecesinin ilerlemesi durdurulmaya çalışılır. Skolyoz derecesi 40’ı geçerse sadece omurgadaki eğriliğe bağlı şekil bozuklukları ve kozmetik kaygılar değil aynı zamanda daha ciddi sağlık problemleri de baş gösterebilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Sırt ve bel bölgesinde hafif derece başlayan ağrılar, ilerleyen süreçte kişinin günlük yaşantısını aksatacak kadar ilerleyerek, hareket kapasitesini kısıtlar.
• Skolyozun derecesi ve geliştiği bölgeye bağlı olarak solunum ve dolaşım problemleri gözlenir.
• Bacaklarda uyuşma, karıncalanma, his ve kuvvet kaybı meydana gelir. Buna bağlı olarak da kişi uzun mesafeler artık yürüyemez ve kısa mesafelerde de sık molalar vermeye başlar.

Çocuğunuzda skolyoz olduğunu nasıl anlarsınız?

Skolyoz ilk belirtilerini çocukluk döneminde vermeye başlar. Aileler bu dönemde dikkatli olmalı ve oldukça gözlemci davranmalıdır. Çocuklar gelişme döneminde bedenlerindeki hızlı değişimlere ayak uydurmaya çalışırken gizemli davranıp, vücutlarını saklamak isterler. Yine de dikkatli olmak ve çocuğun sırtını, omurgasını gözlemek, varsa simetri olmayan tablolarda erken tanı ve tedavi için adım atmak hem çocuğa hem ailelere önemli avantajlar sağlar. Peki aileler nelere dikkat etmelidirler?

• Çocukluk döneminden ortaya çıkan skolyozda aileler, ilk belirti olarak çocuklarının sırtlarına baktıklarında her iki omuzun aynı seviyede olup olmadığını gözlemlemelidir.
• Çocuğun sırtından bakıldığında her iki kürek kemiği eşit seviyede olmalıdır. Skolyoz açısından şüpheli olan tabloda çocuğun bir kürek kemiği aşağıda, bir kürek kemiği yukarıda olmaktadır. Buna mutlaka dikkat edilmelidir.
• Çocuğun sırtına ya da beline bakıldığında ortadaki hattın bir tarafa doğru kaydığı gözleniyorsa skolyozdan şüphelenilmelidir.
• Skolyoz ön tanısında ailelere verilecek önemli ipuçlarından biri de çocuklarının kıyafetlerinin üzerinde nasıl durduğuna dikkat edilmelidir. Oldukça basit bu yöntemde eğer kıyafet çocuğun üzerinde düzgün durmuyorsa ya da taktığı kemer bir tarafa doğru eğri görünüyorsa mutlaka doktora danışılmalıdır.
• Çocuklara önden bakıldığında ise mutlaka göğüs kafesine dikkat edilmeli ve bir asimetri gözleniyorsa doktora başvurulmalıdır.

Skolyozun gözle görülebileceği, mutlaka bir aile bireyi, öğretmen, çocuğun kendisi ya da aile yakınları ile çocuğun arkadaşları tarafından fark edilebilir olduğu asla unutulmamalıdır.

Skolyoz neden olur?

Adolesan dönemde görülen skolyozun neden ortaya çıktığı tam olara bilinmemektedir. Ancak yapılan araştırmalarda okul döneminde sırt çantası taşıyan çocuklarda sırt çantası kullanmayan çocuklara göre daha sık görüldüğü belirtilmiştir.

Skolyoz kızlarda mı erkeklerde mi daha yaygın görülür?

Adolesan dönemde ortaya çıkan skolyoz daha çok kız çocuklarında görülmektedir.

Skolyoz hakkında merak edilen sorular

Çocukluk döneminde görülen skolyozlarda bel-sırt ağrısı olur mu?

Çocukluk çağında gelişmeye başlayan omurga eğriliklerinden sıklıkla bel ve sırt ağrısı olmamaktadır. Bu dönem çocuklarda kendilerini rahasız etmediği sürece çok fazla ağrı şikayetini dile getirmeyecektir ancak bunu dile getiren çocuklarında şikayetleri mutlaka dikkate alınmalı ve muayene olunmalıdır.

Skolyoz genetik midir?

Skolyozun nedeni tam olarak bilinmese de genetik ilk akla gelen etmenlerden biri olarak kabul edilir. Bu nedenle eğer anne ya da babada skolyoz varsa çocuklar için bir risk olabileceği unutulmamalı, hazırlıklı olunmalı ve çocukların bedenlerini yakından gözlemlemelidir. Ayrıca bu süreçte bir omurga sağlığı uzmanından destek almak önemlidir.

Kızım skolyoz tanısı aldı. Diğer kızımda da (çocuğumda) skolyoz olabilir mi?

Skolyoz kız çocuklarında erkek çocuklarına kıyasla daha fazla görülmektedir. Bu nedenle bir ailede bir kız çocuğunun skolyoz tanısı alması varsa diğer kız kardeş için de dikkate alınması gereken bir bulgudur. Yine de aileler bu durum karşısından endişeye kapılmamalı sadece önlem amaçlı gerekli kontrolleri yaptırmalıdır.

Skolyozu korse ile tamamen iyileştirmek mümkün mü?

Erken evrede tanı alan skolyozların tedavisinde birinci basamak fizik tedavi egzersizleri ve korse kullanımı olmaktadır. Özellikle bu iki parametrenin düzenli olarak uygulanması skolyozun ilerlemesini engellemekte ve kişinin sağlıkla yaşamına devam etmesini sağlamaktadır. Ancak korsenin tek başına, tamamen skolyozu tedavi ettiğini ve omurgayı düz, sağlıklı bir yapı haline kavuşturduğunu doğrudan söyleyebilmek mümkün değildir.

Ağır okul çantaları skolyoza neden olur mu?

Çocuklar bazen taşıyabileceklerinden çok daha ağır okul çantalarıyla uzun yollar yürüyebilmekte ve okula gidebilmektedir. Bu çantaların skolyoz yaptığına dair doğrudan bir bilimse veri bulunmamaktadır ancak yine de omurga, bel-boyun saplığı açısından çocuğun aşırı ağır okul çantası taşımasına müsaade edilmemeli ve çanta ağırlığı düzenli olarak kontrol edilerek, yük azaltılmalıdır. Bu sayede çocukta olası bel-boyun ağrıları önlenecektir.